Worden hamerhaaien in hun bestaan bedreigd? Het korte antwoord is ja. Waarom doet dat ertoe? Haaien en roggen zijn belangrijk voor de gezondheid van de wereldzeeën en zijn in toenemende mate belangrijke attracties voor de duikbranche. Hamerhaaien zijn roofdieren die aan de top van de voedselketen staan. Hun als een hamer gevormde kop maken deze dieren bijzonder om te zien, wat voor veel mensen reden is om naar bepaalde duiklocaties af te reizen. Helaas moeten we vermelden dat uit een onderzoek uit 2021 blijkt dat ongeveer een derde van alle haaien en roggen met uitsterven wordt bedreigd. Deze bevinding geeft het belang aan van bescherming van de haai – het behoud en bescherming van de haaien en hun habitats.
Wil je van start gaan met behoud van de hamerhaaien en ze helpen beschermen? Lees verder wat je daarover moet weten!
Worden hamerhaaien in hun bestaan bedreigd?
Helaas staan de meeste soorten hamerhaaien als ernstig bedreigd, bedreigd, of als kwetsbaar vermeld op de Rode Lijst van de IUCN. De populaties nemen in aantallen af, en de habitats zijn aan veranderingen onderhevig. Het is belangrijk begrip te hebben voor hamerhaaien en te weten hoe zij met hun leefomgeving interacteren om beter te begrijpen waardoor ze bedreigd worden en hoe wij ze kunnen beschermen.
Anatomie
Hamerhaaien hebben een kraakbeenachtig skelet. Hun flexibele en sterke skelet stelt ze in staat om snel te zwemmen en te manoeuvreren. De naam voor de uitstulping op de kop van hamerhaaien is cephalofoil Met aan elke kant een oog helpt hun brede blik deze haaien dat ze snel hun omgeving kunnen inschatten. Hierdoor kunnen ze hun prooi vinden. Grote hamerhaaien maken zelfs gebruik van de zijkant van hun kop om stekelroggen bij het jagen op de bodem neer te drukken!
Bedreiging: Overbevissing is de grootste bedreiging voor hamerhaaien. Ze worden gevangen voor hun vinnen en worden ook als bijvangst gevangen.
Levensduur en Voortplanting
Hamerhaaien leven lang en groeien langzaam, net als alle andere haaiensoorten. De kleinste hamerhaai bijvoorbeeld, de kaphamerhaai kan zo’n 12 jaar oud worden. De grootste soort hamerhaai, de grote hamerhaai, kan wel een leeftijd van 20 tot 30 jaar bereiken. Hamerhaaien zijn levendbarend, wat betekent dat hun jongen als levende haaien worden geboren. De kleinere soorten hebben kleinere aantallen jongen, van zo’n 4 tot 14 jongen. De grote hamerhaai kan wel 6 tot 42 jongen voortbrengen.
Bedreiging: Hamerhaaien zijn met name kwetsbaar voor de gevolgen van overbevissing, omdat ze langzaam groeien en relatief weinig jongen voortbrengen (vergeleken met vissen die meerdere keren per jaar duizenden eitjes leggen). De populatie hamerhaaien kan zich niet snel herstellen van de druk van overbevissing.
Habitat
Hamerhaaien leven in gematigde en tropische wateren over de hele wereld. Ze houden zich op nabij de kust (waardoor het mogelijk wordt met ze te duiken en ze te zien!) en zijn migrerende diersoorten.
Bedreiging: Degradatie van habitat door bebouwing aan de kust en vervuiling zijn bedreigingen voor de populaties hamerhaaien, aangezien kustwateren dichtbij de kust liggen en voor mensen makkelijk toegankelijk zijn. Klimaatverandering is een toenemende dreiging voor de wereldzeeën, waardoor de habitat en hun prooidieren aan veranderingen onderhevig zijn.
Beschermde status van de hamerhaai
Je kan de pagina’s van de IUCN doornemen over de 10 soorten hamerhaaien om meer te weten te komen over hun beschermde status:
- Vleugelkophamerhaai – Bedreigd
- Geschulpte kaphamerhaai – Ernstig bedreigd
- Witvinhamerhaai – Geen gegevens over populatie
- Geschulpte hamerhaai – Ernstig bedreigd
- Schepkophamerhaai – Ernstig bedreigd
- Grote hamerhaai – Ernstig bedreigd
- Kaphamerhaai – Bedreigd
- Kleinooghamerhaai – Ernstig bedreigd
- Gladde hamerhaai – Kwetsbaar
- Carolina hamerhaai – Gegevens ontbreken
Verassend genoeg hebben wetenschappers pas in 2013 de Carolina hamerhaai ontdekt! Er is niet alleen nog zoveel te ontdekken en te leren over de wereldzeeën en hun inwoners, het is ook zeer belangrijk om de zee te beschermen.
Beschermende activiteiten
Wat kunnen we tot slot doen om hamerhaaien te beschermen en te behouden? Heel veel! In feite zijn er organisaties en universiteiten die de haaien en hun habitats bestuderen en monitoren. Beleidsmakers kunnen de gegevens en resultaten gebruiken om beter geïnformeerde besluiten te nemen over het beheer van de visserij en andere industrieën die impact hebben op haaien.
De PADI AWARE Foundation is een non-profitorganisatie die als missie heeft lokale actie te nemen voor wereldwijde bescherming van de zee, en de organisatie heeft een programma voor het beschermen van haaien en roggensoorten. Het doel is om tegen 2030 het aantal haaien en roggen dat met uitsterving wordt bedreigd met 25% te hebben verminderd. PADI AWARE en de PADI-duikgemeenschap pleiten voor beperking van ongereguleerde visserij, effectieve zeereservaten en monitoring van de gezondheid van lokale populaties haaien en roggen.
Als duiker kun je betrokken raken bij de beschermende inspanningen van PADI AWARE voor haaien en roggen! Een manier is door het volgen van de AWARE Shark Conservation Diver-specialtycursus. Deze cursus biedt veel informatie aan duikers die meer willen weten over wat haaien bedreigt en hoe in actie te komen en deel te nemen aan bescherming van haaien. Bovendien kun je behoud van de haai in je dagelijks leven opnemen door feiten over bescherming van haaien te delen in jouw gemeenschap, duurzame visserij ondersteunen door duurzaam gevangen vis te kopen, en door duurzame gewoonten in de duikbranche te ondersteunen.
Worden hamerhaaien in hun bestaan bedreigd? Ja, maar wij kunnen werken aan een toekomst en dat kunnen zij niet! Klaar om erin te duiken en bescherming van haaien te ondersteunen? Lees meer over hamerhaaien door onze artikelen te lezen over 12 fascinerende feiten over hamerhaaien en de Hammerhead Triangle, en schrijf je vervolgens in voor de specialtycursus AWARE Shark Conservation Diver!