Door gastblogger Rachel Kerr
“We horen het woord ‘haai’ en we kunnen direct aan niets anders denken dan aan ‘aanval’.” – Elaina Zachos, schrijver voor National Geographic online
Eerlijk is eerlijk, haaien hebben geen beste reputatie. Onze obsessie met haaien als bloeddorstige, mensen etende beesten is een diepgeworteld idee dat ons via de media en angstaanjagende films als Jaws, The Shallows, en Deep Blue Sea wordt ingeprent. Zwemmers zijn bang om door een haai de diepte ingetrokken te worden.
Haaien hebben tientallen jaren lang een grote rol gespeeld in horrorfilms maar de angstcultuur die rond deze ongelooflijke wezens hangt moet vernietigd worden. Het wordt tijd dat we anders over haaien gaan denken, en meer van die dieren gaan begrijpen dan alleen dat ze kunnen bijten.
Je loopt meer risico om gedood te worden door een koe
We kunnen gerust zeggen dat haaien een van de meest onbegrepen vissen van onze planeet zijn. Hoewel het voorkomt dat we in aanraking komen met haaien en er mensen zijn die aangevallen zijn door een haai, is dit zeer zeldzaam – ondanks het feit dat dit breed in de media wordt uitgedragen.
Feit is dat de kans dat je een haai tegenkomt en slachtoffer wordt van een plotselinge aanval door een haai veel kleiner is dan dat je door de bliksem wordt geraakt of gedood wordt door een koe!
Ja, dat lees je goed.
Je loopt meer risico door een koe gedood te worden dan door een haai.
Jaarlijks worden ongeveer 22 mensen gedood door een koe, terwijl haaien elk jaar rond 5 mensen doden. In feite heb je, volgens de International Shark Attack File een kans van 1 op 3.748.067 om gedood te worden door een haai.
Haaien zijn echter grote vissen en ze kunnen schade aanrichten. Het is daarom belangrijk om ze het respect te tonen dat ze verdienen. We adviseren niet om zomaar onbezonnen te water te gaan als daar haaien in de buurt zijn; net zo min als we zouden aanbevelen om zomaar een tuin in te lopen waar zich een onbekende hond bevindt. Haaien verdienen respect en waardering voor hun rol als toproofdieren.
Haaien houden ons ecosysteem in balans.
Haaien staan aan de top van de voedselketen en ze beschikken over fijngevoelige zintuigen die ze – tezamen met snelheid – tot hoog ontwikkelde jagers maakt. Haaien hebben de taak om het ecosysteem in toom en in de juiste balans te houden. Dit doen ze door gericht te jagen op zwakke of zieke vissen, en op bepaalde populaties zodat deze het gebied niet gaan overbevolken. Doordat ze zieke vissen doden, helpen haaien de verspreiding van ziektes voorkomen.
Vanwege vervuiling van de kust en overbevissing moeten haaien nu echter strijden om te kunnen overleven. Als deze dieren uitsterven zal de mariene omgeving snel achteruit gaan. Het is daarom belangrijk dat we alles doen wat we kunnen om vervuiling van de zee tegen te gaan en de haaien redden!
Haaien kunnen helpen bij de genezing van kanker
Misschien is het een verrassing maar haaien beschikken over een zeer sterk immuunsysteem en zijn daardoor resistent tegen vele soorten kanker. Een onlangs gehouden onderzoek wijst uit dat unieke aanpassingen in de genen van haaien de reden kan zijn dat ze het vermogen hebben kanker tegen te gaan. Deze ontdekking kan in verder medisch onderzoek worden gebruikt en mogelijk omgezet worden in medisch voordeel voor de mens – zoals genezing van kanker!
We kunnen zoveel leren van haaien
Haaien zijn er al ten minste 420 miljoen jaar. Dat is 120 miljoen jaar voordat er dinosaurussen op land verschenen! Daarom is er veel wat we van deze ongelooflijke wezens kunnen leren. Door mensen meer te leren over haaien, kunnen we de boodschap helpen verspreiden dat ze niet alleen maar een bedreiging vormen en dat ze in feite cruciaal zijn voor de gezondheid van de wereldzeeën.
Door middel van initiatieven als haaientoerisme kunnen we het grote publiek informeren over haaien, de vitale rol die zij in onze ecosystemen spelen, en over het gevaar dat de mens speelt voor haaienpopulaties.
Laten we samen de haaien beschermen
Net als huisdieren beschikken haaien over een eigen persoonlijkheid en temperament, en zijn ze niet altijd op hun gemak of geïnteresseerd in interactie met mensen. In feite zijn er slechts 3 van de 480 haaiensoorten wereldwijd gevaarlijk voor de mens: tijgerhaaien, grote witte haaien, en stierhaaien. En zelfs bij die soorten is de kans dat je wordt aangevallen onwaarschijnlijk.
We hebben nog een lange weg te gaan als het gaat om begrip van deze fantastische dieren, en er worden door betrokken mensen over de hele wereld veelbelovende stappen gezet om ze te beschermen en beter te begrijpen.
Door middel van educatie en begrip voor de haai zijn we in staat om deze vissen beter te beschermen en ze de oceanen af te laten struinen zoals ze de afgelopen 400 miljoen jaar hebben gedaan. Als hiermee jouw interesse is gewekt om meer te weten te komen over bescherming van haaien, ga dan naar de website van Project AWARE en kijk wat je verder kunt doen!
Over de auteur
Rachel Kerr is tekstschrijver voor Oyster Diving, een PADI-duikcentrum en reisbureau voor duikers in het Verenigd Koninkrijk. Oyster Diving organiseert op maat gemaakte unieke duikvakanties. Met passie voor bescherming van de wereldzeeën en de stranden, brengt Oyster Diving de duikers milieuvriendelijke gewoonten bij.