10 dingen over zeegras die je waarschijnlijk nog niet wist

1. Verspreid over de hele wereld zijn er ongeveer 50 verschillende soorten

Zeegras is grofweg honderd miljoen jaar geleden geëvolueerd uit gras dat op land groeide; daardoor doen uitgestrekte zeegrasvelden ons nog denken aan de grasweides op het land. Zeegras wordt vaak verward met zeewier (wat een relatief eenvoudige algensoort is) en is onder te brengen in vier afzonderlijke plantenfamilies: Posidoniaceae, Zosteraceae, Hydrocharitaceae, en Cymodoceaceae.

2. Ze houden van zonlicht

Over de hele wereld, behalve in Antarctica, wordt zeegras aangetroffen. De zeegrassen hebben echter zeer veel zonlicht nodig voor fotosynthese; de diepte waarop ze voorkomen is daarom beperkt tot diepten waar het licht kan doordringen. Als jij je op dit moment in de buurt van een baai, lagune of zeemonding bevindt, dan kun je ervan uitgaan dat er ook zeegras in de buurt is.

3. Het zijn de “ingenieurs van ecosystemen”; ze creëren letterlijk de basis voor leven

Zeegrassen scheiden niet alleen elke dag een verbazingwekkende hoeveelheid zuurstof uit (~100.000 liter per hectare!), ze zorgen met hun uitgebreide wortelsystemen ook voor stabiliteit in de zeebodem. Dit betekent dat zeegrassen letterlijk in positieve zin bijdragen aan het ecosysteem waar ze deel van uitmaken, en zorgen voor een welkome habitat voor grote en kleine onderwaterwezens.

4. Ze kunnen 35 keer sneller kooldioxide absorberen dan het regenwoud van de Amazone.

Ja, dat lees je goed: 35 keer effectiever! Zeegrasweiden nemen ruim 10% van de wereldwijde opslag van koolstof voor hun rekening, terwijl ze maar zo’n 0,1% van de zeebodem bedekken. Dat betekent jaarlijks grofweg 27,4 miljoen ton aan CO2. Vergelijk dat eens met de 37,1 miljard ton aan CO2 die alleen al in 2018 door de mens werd geproduceerd, en het wordt al snel kristalhelder dat we sneller en veel meer in actie moeten komen om de klimaatverandering aan te pakken. Laten we zeggen gisteren beginnen. Zeegras is maar één veelbelovende methode om dat te doen, en het is er een die ongetwijfeld bij duikers in de smaak zal vallen.

5. Slechts een enkele hectare kan al meer dan een miljoen soorten helpen

Waarom zou dat bij duikers in de smaak vallen? Vanwege de ontzagwekkende, vreemde en prachtige onderwaterwezens die deze habitats vertegenwoordigen. Laten we even snel een spelletje doen: welke van de onderstaande soorten is niet afhankelijk van zeegras?

En het antwoord is…… Je dacht vast het al: niet één! Al deze soorten – en nog veel meer – zijn op een of andere manier afhankelijk van de habitats die door zeegrassen worden gevormd. De harde waarheid is dat wanneer de toekomst van zeegras onzeker is, de toekomst van deze geliefde onderwaterwezens ook bedreigd wordt.

6. Je kan ze bedanken voor die 30 meter/98 voet zicht.

Aangezien het zeewater wordt ‘gevangen’ in de uitgestrekte zeegrasvelden, wordt het sediment en partikels die zich in de waterkolom bevinden daar ook vastgehouden. Dat betekent schoner, gefilterd zeewater – op de natuurlijke manier. Wanneer er geen zeegras op de zeebodem groeit, wordt het sediment vaker opgedwarreld door stromingen, waardoor het onderwaterzicht verslechtert, en er is niets wat de afvloeiing door industriële afvoer vanaf het land of wervelingen die door storm in het water ontstaan tegenhoudt richting de kwetsbare koraalrifsystemen.

7. Ze voorzien in een essentiële schuilplek voor talloze soorten jonge (juveniele) rifvissen.

Zeegrasvelden worden vaak aangeduid als kinderkamers, aangezien door de dichte begroeiing de stroming vermindert in het zeewater, en zo beschutting biedt voor jonge vissen.

Zonder zeegras of mangroves waar ze in kunnen schuilen, worden deze kleintjes extreem kwetsbaar voor roofdieren in de open zee of op het rif. Zoals met al het leven op aarde, is de mogelijkheid om het nageslacht veilig op te kunnen laten groeien cruciaal om de soort te laten voortbestaan. Wanneer dit in gevaar komt, dan geldt dat voor al het toekomstige leven in zee.

8. Zij zijn de echte underdog als het gaat om veerkrachtigheid van het leven in zee.

Het is niet gek als je in eerste instantie denkt dat de voordelen van het zeegras zich beperken tot de zee zelf, maar dat is niet het geval! Het stabiliserende effect van het zeegras reduceert werkelijk de overstromingen als gevolg van stormen en orkanen doordat het de stroming verspreidt. In tijden van onvoorspelbare, extreme weersomstandigheden betekent dit veiliger, drogere en meer weerbare gemeenschappen. Diezelfde gemeenschappen waar jij of je familie deel van uitmaakt, werkt of vakantie doorbrengt. Het goede nieuws? Elke dollar die wordt geïnvesteerd in herstelprojecten en werkzaamheden aan de kust, levert 15 dollar economische winst op.

9. Ze worden serieus bedreigd en verdwijnen met een omvang van twee voetbalvelden per uur!

Zeegrasvelden verdwijnen in een alarmerend tempo en de afgelopen eeuw hebben we wereldwijd naar schatting al 29% van het zeegras verloren. Hoe komt dat?

Natuurlijke dreigingen

Zware stormen, overstromingen en droogte zorgen voor ongunstige watercondities (helaas nog verergerd door klimaatverandering veroorzaakt door de mens)
Verstoring door roofdieren die op zoek zijn naar voedsel, zoals zeeschildpadden en zeekoeien

Menselijke dreigingen

Verwijdering door vakantieresorts die denken dat hun gasten de voorkeur geven aan witte zandstranden in plaats van een groene weide
Onverantwoordelijk gedrag door bestuurders van boten die in te ondiep water varen en voor anker gaan
Grootschalige afvloeiing van landbouw en industrie die de filterende werking van zeegras te boven gaat
Verwoestende visserijpraktijken zoals dreggen (waarbij de zeebodem als het ware wordt afgeschraapt, alles wordt gevangen, en vervolgens de bijvangst weer overboord wordt gegooid)
Belemmeringen in drukke havens waardoor het zonlicht niet kan doordringen
Nu er drie soorten zeegras op de lijst met bedreigde soorten staat, en er nog eens14% met een verhoogd risico op uitsterving zijn geclassificeerd, is het nu tijd om in actie te komen.

10. Wij zijn de oplossing

Zoveel als we onwetend hebben samengewerkt om over de hele wereld de habitats voor zeegras te vernietigen, zo krachtig kunnen we nu zijn om samen te werken aan de bescherming ervan. Als wereldwijd netwerk van fakkeldragers, kunnen we samen de wereldzeeën beschermen. Er is nog hoop en er is nog tijd.