Ieder mens, duiker of niet, heeft een unieke verbintenis met de zee die door de tijd heen van hoog naar laag beweegt, zoals eb en vloed. Voor Paul de Gelder is die verbintenis met de zee tot nu toe heftig, complex en snel geweest. Vanaf zijn kindertijd die doordrenkt is met gelukkige herinneringen aan de zee, de start van zijn loopbaan als duiker bij de Australische Marine, tot aan het verlies van twee ledematen in 2009 door een beet van een stierhaai. Nu is hij een gepassioneerde ambassadeur voor haaien en voor bescherming van de wereldzeeën en is hij spreker, schrijver en presenteert hij tv-programma’s zoals Discovery Channel’s Shark Week – Paul de Gelder heeft zeer zeker diepe gedachten gecultiveerd als het gaat om de manieren waarop mensen interactie hebben met de zee.
V: Hoe is jouw verbintenis met het duiken door de jaren heen geworden?
Paul de Gelder: De eerste keer dat ik ging duiken was toen ik de training volgde als Navy Clearance Diver in 2005. Ik was toen 28 jaar en was bezig de overstap te maken van Army Airborne naar de Marine. Van de lucht naar de zee was een grote verandering. In een paar weken tijd werd ik van iemand die niets over duiken wist tot iemand die onder de romp van een oorlogsschip naar bommen aan het speuren was. Kop vooruit en remmen los. Zo benadering ik ongeveer alles in het leven en dat heeft me zeker toen geholpen. Na een jaar training was ik kikvorsduiker voor de Marine en kon ik in het holst van de nacht urenlang met zuurstofrebreathers duiken tijdens onzekere missies, zelf schade herstellen onderwater met gereedschap, helm en explosieven, en kon ik zelfs zowel boven als onder water mijnen onschadelijk maken. Het was een van de moeilijkste jaren van mijn leven en ik vond het fantastisch. Mijn loopbaan kwam in 2009 abrupt tot een einde toen ik tijdens het werk aangevallen werd door een haai waardoor ik een hand en een been verloor. Ik bleef wel werkzaam bij de Marine, als instructeur, maar dat werk gaf me geen voldoening. Mensen leren de dingen te doen waar ik gek op was, zonder dat ik daar zelf aan mee kon doen ook al was ik volledig gekwalificeerd. In de ogen van de Marine was ik verloren en dus ging ik in 2012 weg en ben daarna in het werk als motiverende spreker gerold. Het enige waar ik banger voor was dan voor haaien. Toen kwam Shark Week op Discovery Channel, en nu doe ik weer dingen waarbij ik mijn leven en (nog meer) ledematen riskeer door iets te doen wat ik leuk vind. Voor mij is er geen betere situatie dan dit.
V: Welk advies wil je mensen meegeven die met een beperking willen leren duiken?
Paul de Gelder: Stop met je zorgen maken en trek die uitrusting aan. Er is niets wat je tegenhoudt behalve je eigen onzekerheden. Zorg dat je daar overheen komt en omarm het. Het leven bestaat uit meerdere afleveringen. Sommige afleveringen zijn klein maar andere, zoals duikavonturen, zijn afleveringen die je je altijd zal blijven herinneren. Dat zijn de momenten die de meeste mensen onvoldoende benutten omdat ze zich teveel zorgen maken en onvoldoende in actie komen.
V: Hoe is jouw verbintenis met het duiken door de jaren heen geworden?
Paul de Gelder: Ik was altijd extreem bang voor haaien. Nu ben ik bang dat ik ze niet zie als ik ga duiken. Mijn gebrek aan kennis en begrip zorgde dat ik een enorme angst heb opgebouwd, vooral omdat ik zoveel tijd onderwater doorbracht. Maar na de aanval door de haai, wat breeduit in het nieuws is geweest, werd ik gedwongen meer over haaien te weten te komen, zodat ik als ik op tv geïnterviewd werd over andere aanvallen door haaien (dat was in Australië vaak het geval) niet als een dumbo overkwam en mensen eigenlijk meer kennis bij kon brengen en zowel de kijkers als de haaien veilig kon houden. Nu heb ik continu een grijns van oor tot oor als ik met haaien in het water ben. Mijn duikmasker lekt daardoor altijd.
V: Wat inspireert jou om zo’n gepassioneerde ambassadeur voor bescherming van haaien te zijn?
Paul de Gelder: Door de 12 jaar die ik bij de Marine heb doorgebracht, weet ik wat dienstbaar betekent. Diegenen beschermen die zichzelf wellicht niet kunnen beschermen. En dat is niet veranderd sinds ik de Marine verlaten heb. Het is aan de goede mensen om zich uit te spreken over degenen die grof bejegend zijn maar zelf geen stem hebben. Deze planeet en onze wereldzeeën zijn geen vuilstortplaats of een all-you-can-eat-restaurant. Ze vormen een integraal onderdeel van de machine die werkt om ons in leven te houden. Zonder een enkele schakel, gaan we eraan. Zonder mensen die ons bewust maken van de fouten die wij als mensheid maken, vergeten we om naar het verleden te kijken. Zonder begrip en kennis, worden we angstig. We zijn een bedorven soort maar we kunnen fantastische dingen doen en ik hoop dat in de toekomst steeds meer mensen zullen leren houden van haaien en ze zullen beschermen, zoals ikzelf en veel van mijn haaienvrienden over de hele wereld.
V: Wat betekent het voor jou dat je meewerkt aan Shark Week van Discovery Channel?
Paul de Gelder: Ik vind het ronduit fantastisch om daaraan mee te mogen werken. Ik weet dat er mensen zijn die helemaal gek zijn op de serie en ook dat er mensen zijn die het haten. Ik ben het er niet mee eens dat sommige onderdelen overdreven worden maar je kan vanaf de buitenkant mensen niet veranderen. Ik mag alles zeggen wat ik wil en ik deel mijn passie voor haaien. Ik kan laten zien dat het geweldige dieren en ook meedogenloze rovers zijn, maar ook dat het onbegrepen wonderen van de evolutie zijn. Een ding dat mensen moeten weten is dat het geen documentaire over haaien is, het is SHARK WEEK en dat omvat alles. Angstaanjagende films met haaien, waar ik van hou, wetenschap, avontuur, spanning, cinematografie, karakters onder haaien, letterlijk alles over haaien. En door dit werk te doen, treed ik in de voetsporen van mensen die ik zelf ooit bewonderde en naar wie ik als kind keek. Nu heb ik de gelegenheid hun nalatenschap voort te zetten en om hopelijk mensen zoals mijzelf te inspireren, te vermaken, en ze iets bij te brengen.
V: Welke belangrijkste manieren zijn er volgens jou voor PADI-duikers over de hele wereld om betrokken te raken bij bescherming van de wereldzeeën?
Paul de Gelder: Dat is makkelijk. Er zijn namelijk zoveel groepen mensen over de hele wereld die verschil proberen te maken. Mijn eerste advies is om in de buurt te informeren. Zoek een groep bij jou in de omgeving waarbij je je kunt aansluiten, het is altijd leuk om nieuwe mensen te leren kennen. En als er niets in de buurt is, dan kun je je wellicht bij een grotere groepering aansluiten en vragen of zij je willen bijstaan om een lokaal initiatief te beginnen. Bescherming van natuur en milieu begint altijd bij jezelf.
https://www.instagram.com/p/Bn2Uyx6HEHq/
Wil je meer weten over Paul de Gelder en zijn inspirerende verhaal? Bezoek zijn website of volg hem op Instagram. Wil je duiken met haaien en deze dieren ook helpen? Een goede manier om meer te weten te komen over bescherming van haaien is door de specialty-cursus Project AWARE Shark Conservation te volgen en te kijken op ProjectAWARE.org.