Heb je ooit overwogen om je vakantiegeld te besteden aan de bescherming van de zeewereld? Waarom zou je niet juist de bestemmingen die extra veel doen aan duurzaamheid bovenaan je duikbucketlist zetten? Hier volgen vijf voorbeelden van milieubewuste praktijken aan de hand waarvan je kunt controleren of er op je volgende duikbestemming iets soortgelijks gedaan wordt.
Er wordt voortdurend gewerkt aan het vergroten van de beschermde mariene gebieden
De eerste beschermde mariene gebieden werden aan het begin van de 20e eeuw vastgesteld. Hun aantal begon echter pas vanaf de jaren negentig sterk toe te nemen. Volgens de UNEP was in 2000 0,7% van het totale oppervlak van de zeewereld beschermd. In 2019 bereikten we een recordaantal van 7,7% van de beschermde mariene gebieden. Het huidige doel is om 10% te bereiken, dus dit is bemoedigend.
Sinds 2018 zijn de landen die het meest hebben bijgedragen aan de instandhouding van de zeewereld – inclusief hun overzeese gebieden – de VS (41% van de nationale wateren), Frankrijk (45%) en het Verenigd Koninkrijk (50% van de nationale wateren). Deze landen zijn goed voor meer dan 50% van de totale beschermde gebieden. Australië (41%), Nieuw-Zeeland (30%) en Mexico (22%) dekken nog eens 30% af. Genoemde cijfers worden deels verklaard door de recente toevoegingen van de volgende supergrote beschermde mariene gebieden:
- De Cookeilanden: Marae Moana Marine Park – 1,97 miljoen km²
- Hawaii: Papahānaumokuākea Marine National Monument – 1,5 miljoen km²
- Nieuw-Caledonië: Natural Park of the Coral Sea – 1,3 miljoen km²
Plastic producten voor eenmalig gebruik zoals zakken en rietjes zijn er verboden
Wellicht verrassend is dat Afrika als continent voorop loopt in de strijd tegen plastic voor eenmalig gebruik. In totaal geldt er in 34 landen een verbod op plastic zakken, waaronder Zuid-Afrika, Mozambique, Tanzania en Madagaskar.
Onder de toonaangevende landen vallen ook eilanden in de Stille Oceaan en het Caribisch gebied. In Vanuatu zijn plastic zakken en rietjes alsook piepschuimvoedselcontainers sinds juli 2018 verboden. Dit jaar verbood het Caribische eiland Dominica al het plastic en polystyreen voor eenmalig gebruik.
In de VS zijn New York en Californië de enige twee staten die een verbod op plastic zakken hebben, maar we kunnen Hawaï ook meetellen omdat alle gemeenten daar besloten hetzelfde te doen.
In Europa is de situatie op dit moment nog wisselend. Frankrijk en Italië hebben een verbod op plastic zakken en Schotland verbood plastic rietjes. De EU zal in 2021 in alle lidstaten een verbod op de meeste kunststoffen voor eenmalig gebruik handhaven.
Zonnebrandmiddelen die schadelijk zijn voor het rif mogen er niet worden verkocht
Hawaii was de eerste plek ter wereld die instemde met een verbod op de verkoop van zonnebrandmiddelen op basis van oxybenzone en octinoxaat; het verbod wordt in 2021 van kracht. Ook het Caribische eiland Bonaire stemde in met een verbod op giftige zonnebrandmiddelen die in 2021 van kracht wordt.
Kort daarna stemde het eiland Palau in de Stille Oceaan in met een verbod op niet-biologisch afbreekbare zonnebrandmiddelen ten behoeve van hun ongerepte eilanden. Palau zal het eerste land ter wereld zijn dat vanaf 2020 op naleving van het verbod gaat toezien. Bedrijven kunnen een boete krijgen tot 1000 Amerikaanse dollars als zij zonnebrandmiddelen verkopen die schadelijk zijn voor het rif.
Duikers worden er gestimuleerd om milieuverantwoord te duiken
Ook op dit terrein zijn de eilanden Bonaire en Palau toonaangevend in duurzaam duiktoerisme.
Sinds december 2018 moeten bezoekers van Palau, het eiland in de Stille Oceaan, een plechtige belofte ondertekenen die in hun paspoort is gestempeld om het land binnen te komen.
Bonaire is echter de plek die de lat het hoogst heeft gelegd. Alle duikers die de beste kantduikbestemming van het Caribisch gebied verkennen, moeten een korte instructie van het Bonaire Marine Park bijwonen en een proefduik maken. Duikers betalen vervolgens een vergoeding van 25 Amerikaanse dollars en ontvangen een label voor aan hun trimvest. Pas dan mogen zij bij alle officiële duikstekken duiken.
Er geldt een plechtige belofte om verantwoord met het zeeleven om te gaan
Het is misschien het meest controversiële punt onder duikers. Sommige bestemmingen bouwden een naam in de duikwereld op door toezeggingen dat duikers er met haaien kunnen duiken. Duikcentra die duiken aanbieden waarbij haaien gevoerd worden, beweren dat dit is om de dieren juist te beschermen. Hun argumenten zijn dat duikers na de duik ambassadeur worden van haaien, en dat vissers die vroeger op haaien jaagden voor hun vinnen, nu een nieuwe baan hebben gevonden in het “ecotoerisme”.
Ik heb echter geen enkele NGO gevonden die opkomt voor het behoud van de zeewereld en die dit soort praktijken als verantwoord duikgedrag bestempelt. De duikcentra die het wél doen, doen dit wellicht uit angst dat zij anders geen inkomsten meer hebben. Feit is in elk geval dat slechts weinig landen een verbod hebben:
- Nieuw-Caledonië in 2013
- Frans-Polynesië in 2017
- Nieuw-Zeeland in 2018
- In de VS werd in 2016 een wetsvoorstel gedaan om het voeren van haaien en duiken waarbij met aas wordt gedoken, volledig te verbieden, maar de wet werd niet aangenomen.
Naast duiken met haaien bestaat er ook veel controverse over snorkelen met walvissen. De meeste duikers realiseren het zich niet, maar het is in de meeste delen van de wereld verboden om met walvissen te zwemmen. Er zijn nog maar weinig plaatsen waar het nog legaal is. Het is ongetwijfeld een unieke ervaring, maar het welzijn van dieren is belangrijker. Controleer daarom goed of het watersportcentrum op je vakantiebestemming dat excursies aanbiedt om walvissen te spotten dit op een verantwoorde manier doet.