Iedereen die weleens heeft gedoken of die nieuwsgierig is naar wat er in de onderwaterwereld leeft, weet hoe bijzonder het waarnemen van haaien en roggen is. Hoewel we allemaal een gedenkwaardige ervaring met deze wezens willen hebben, weet niet iedereen hoe zich te gedragen als ze een haai of rog onderwater te zien krijgen. Het is echter bij het duiken en snorkelen zeer belangrijk om de juiste gewoonten erop na te houden tijdens interacties met haaien en roggen. Dat is namelijk de beste manier om zowel jezelf als de dieren te beschermen.
In dit artikel behandelen we de “do’s en don’ts” bij interactie met haaien en roggen onderwater, en ook hoe jij verschil kan maken bij bescherming van deze soorten. Lees verder en word een pro bij het waarnemen van haaien en roggen.
Haaien & Roggen begrijpen en Waarom ze Belangrijk zijn
Om beter te begrijpen waarom het in de praktijk brengen van goede gewoonten bij haaien- en roggentoerisme zo belangrijk is, moeten we eerst ingaan op waarom deze wezens zo speciaal zijn.
Haaien
Haaien spelen een cruciale rol bij het stabiliseren en beheersen van een gezonde balans in de oceanen. Het zijn roofdieren die aan de top van de voedselketen staan. Ze helpen daarom bij het reguleren van andere mariene soorten en voorkomen dat er andere soorten het ecosysteem gaan domineren. Ze houden bijvoorbeeld het aantal plantenetende soorten (zeeschildpadden, vissen, etc.) op peil en voorkomen dat die overbegrazing veroorzaken.
Als gevolg van menselijk handelen loopt de haaiensoort in aantallen terug, en vele worden met uitsterven bedreigd. Bijvangsten, niet-duurzame handel en teruggang van het ecosysteem kan betekenen dat in de komende jaren de haai zal verdwijnen. Haaientoerisme heeft echter waarde voor levende haaien, en stimuleert lokale, nationale en internationale organisaties onze getande vrienden te beschermen.
Roggen
Roggen spelen, net als hun verre neven de haaien, ook een cruciale rol in de wereldzeeën. Veel roggensoorten voeden zich met schaal- en schelpdieren die zich voeden met algen die het zeegras helpen beschermen. Roggen fungeren ook als ingenieurs van ecosysteem door te graven in het zand als ze eten, waardoor ze voor belangrijke piepkleine ongewervelde dieren een micro-habitat creëren.
Op hun beurt kunnen roggen een voedselbron vormen voor roofdieren die aan de top van de voedselketen staan, zoals haaien. Het feit dat deze soorten zowel als roofdier als prooi cruciaal zijn, wordt ook wel als het “neerdruppel-effect” omschreven.
Roggen, met hun vleugelachtige lichaam, en haaien, met hun reputatie, trekken de aandacht van toeristen, wat leidt tot mogelijkheden voor ecotoerisme die gunstig zijn voor lokale gemeenschappen en voor bescherming van de soort. Het behouden van populaties haaien en roggen is cruciaal voor de compleetheid van mariene ecosystemen en voor het zorgen voor een gezonde en levendige oceanische omgeving voor toekomstige generaties.
De “do’s en don’ts” van haaien- en roggentoerisme
Laten we verder ingaan op de goede gewoonten voor haaien- en roggentoerisme. Dit worden ook wel de “do’s en don’ts” genoemd bij interactie met haaien en roggen.
De Don’ts – Niet Doen
- Raak onderwaterleven nooit aan – Aanraken van onderwaterleven kan zowel voor jou als voor het dier gevaarlijk zijn. Je kan het dus beter helemaal niet doen.
- Onderwaterdieren niet voeren – Als je onderwaterdieren voert, kun je hun natuurlijke gedrag verstoren, wat op lange termijn het migratiegedrag en paargedrag kan beschadigen.
- Blokkeer hun vluchtroute niet – Zorg dat haaien en roggen zich vrij kunnen bewegen zonder dat hun vluchtroute wordt geblokkeerd. Door de dieren in een hoek te drijven of ze proberen te vangen, kan leiden tot verstoring van hun natuurlijke gedrag.
- Maak geen gebruik van flitsers – Flitsen bij het maken van foto’s kan de dieren doen schrikken of tot stress leiden. Als je waterdieren fotografeert, kun je hebt beste geen flitser gebruiken.
- Pest ze niet en jaag ze niet op – Jij zou ook niet willen dat iemand jou in je huis opjaagt of treitert; doe dat dan ook niet bij dieren. Respecteer hun ruimte.
- Negeer de instructies van de duikgidsen niet – De gidsen die jou op deze onderwateravonturen gezelschap houden, doen dit dagelijks en weten hoe ze het beste met de dieren kunnen omgaan. Blijf op veilige afstand en volg altijd hun instructies op.
De Do’s – Doen
- Volg alle plaatselijke regels op – Op sommige locaties of in zeereservaten zijn er strenge regels ten aanzien van interactie met het onderwaterleven. Zorg er ten eerste en vooral voor dat je binnen de grenzen blijft.
- Observeer en respecteer haaien en roggen van een veilige afstand – Houd afstand! Door de dieren de ruimte te geven om te grazen en te bewegen, jaag je ze niet op. Hierdoor kun je wellicht meer tijd met de haaien en roggen doorbrengen en pas je ook veilige gewoonten toe bij haaien en roggentoerisme.
- Ondersteun PADI-duikcentra die doen aan bescherming – PADI-duikcentra volgen strikte protocollen om te zorgen voor een lange levensduur van het onderwaterleven en ter bescherming van de zee. Door te kiezen voor een PADI Eco Center of 100% AWARE PADI-duikcentrum, ondersteun je rechtstreeks beschermende activiteiten voor de zee.
- Maak gebruik van eco-vriendelijke zonnebrand en andere producten – We hebben allemaal bescherming tegen de elementen nodig; zeedieren echter niet! Zorg dat je zeevriendelijke zonnebrand en andere producten gebruikt die geen Oxybenzeen, Octinoxaat, Octocryleen, Homosalaat, 4-methylbenzylidene kamfer, PABA, Parabenen, en Triclosan bevatten. Deze chemicaliën zijn schadelijk voor de riffen, het dna van koralen, en voor voortplanting van het koraal. Ze kunnen ook de veroorzaken dat het proces van koraalverbleking versnelt.
- Verspreid het woord – Verspreid het woord over veilig haaien- en roggentoerisme. Praat over de voordelen van behoud van deze dieren en hoe jij veilige gewoonten kunt navolgen.
- Kom zelf meer te weten – Door vervolgcursussen te volgen ever goede gewoonten in de oceanische omgeving, geef jij het goede voorbeeld. Volg de specialty-cursus AWARE Shark Conservation
- Volg de instructies die jouw gids je geeft – Nogmaals, de gidsen die met jou meegaan op je haaien- of roggenexcursie doen dit dagelijks. Ze kennen de dieren en weten hoe je het beste met ze kunt omgaan. Vol hun aanwijzingen op voor een veilige en plezierige ervaring.
Goede gewoonten voor specifieke haaien en roggen
In sommige gevallen zijn door internationale organisaties of in plaatselijke zeereservaten misschien al goede gewoonten voor interactie met bepaalde haaien- en roggensoorten doorgevoerd. Hoewel het geen uitputtend overzicht is van alle beschikbare goede gewoonten, volgen hier een paar voorbeelden:
Hoe jij kunt bijdragen aan verantwoord haaien- en roggentoerisme
Door rechtstreeks inspanningen voor bescherming van de mariene omgeving te ondersteunen, help je bij het behoud van haaien- en roggensoorten. De PADI AWARE Foundation is een door publieke gelden gesponsorde non-profitorganisatie met wereldwijd drie geregistreerde instellingen. De missie van de AWARE Foundation om lokale actie in te zetten voor wereldwijde bescherming van de zee.
PADI AWARE is nu bezig een nieuw Burgerwetenschapsprogramma voor Haaien en Roggen op de markt te brengen, om zo essentiële gegevens te verzamelen over deze bedreigde dieren. Als je wilt bijdragen aan deze inspanningen en wilt helpen deze gemeenschap te laten groeien, ga dan naar onderstaande links:
Als het niet voor de majestueuze haaien en roggen zou zijn, zou dit soort toerisme niet mogelijk zijn. Mensen vliegen van over de hele wereld naar locaties om bepaalde dieren te zien. Zorg dat dit ook in de toekomst nog mogelijk blijft door deze eenvoudige do’s en don’ts op te volgen:
- Raak de dieren niet aan.
- Voer de dieren niet.
- Respecteer hun omgeving.
- Volg de plaatselijke regels en de protocollen in beschermde gebieden.
Inspanningen voor bescherming van natuur en milieu beginnen altijd bij één persoon. Dus waarom wordt jij geen trendsetter? Onthoud dat ieder van ons verantwoordelijk is voor het beschermen en behouden van de onderwaterwereld die ons allemaal zo dierbaar is. Duik veilig en blaas belletjes!