In de onderwaterwereld heeft de naam ‘Cousteau’ een lading van geschiedenis en erfenis. Jacques-Yves Cousteau wordt vaak de vader van het duiken genoemd. Als beroemd onderwater ontdekker en pionier heeft hij in 1943, samen met zijn partner Émile Gagnan, de aqualong uitgevonden. Tijdens de ademhaling leverde deze vraaggestuurde technologie samengeperste lucht. Deze innovatie maakte hun self-contained underwater breathing apparatus (SCUBA) compleet. Het werd de voorloper van de hedendaagse moderne duikuitrustingdie we allemaal kennen en die we graag gebruiken.
Als oudste kleinzoon van Cousteau vertelt Fabien dit verhaal om die erfenis levend te houden. De oudere Cousteau leerde zijn kleinzoon als kind duiken, en de jongere Cousteau vergezelde zijn grootvader op zijn legendarische expedities op de schepen Calypso en Alcyone. Vandaag de dag zet Fabien het werk van zijn opa in uitgebreidere vorm voort, door nieuwe en innovatieve manieren te zoeken, voor behoud en bescherming van de wereldzeeën – voordat het te laat is.
Onlangs ben ik met Fabien mee gegaan voor een Dive Against Debris-schoonmaakactie en Dive Against Debris-specialty training in de Florida Keys. Uiteraard vroeg ik hem naar de band van zijn familie met de zee en waarom die zoveel voor hen betekent.
Deze elfde juni delen we bij PADI, ter ere van de 111e verjaardag van Jacques-Yves Cousteau enkele verhalen van Fabien over zijn grootvader, over duiken en over de zeeën.
Memoires over Jacques-Yves Cousteau
PADI: Hoe herinner jij je grootvader?
Fabien Cousteau: Ik had het geluk dat ik de eerste dertig jaar van mijn leven in de buurt van mijn opa heb doorgebracht. Jarenlang, misschien de eerste tien jaar zo ongeveer, zag ik hem gewoon als opa… Hij was voor mij gewoon een opa zoals de meeste andere grootvaders ook zouden zijn, dacht ik. Hij was geïnteresseerd in zijn kleinkinderen en bracht veel tijd met ons door. Maar op een keer zaten we in New York in een Japans restaurant en er kwamen steeds maar weer mensen naar onze tafel die vroegen om iets te ondertekenen. Toen pas realiseerde ik me dat onze grootvader niet alleen van ons was. We deelden hem met de wereld. En toen pas realiseerde ik me ook – heel naïef van mij – dat hij een publiek figuur was, vooral als het over de zee gaat.
Fabien Cousteau met zijn pionierende grootvader Jacques-Yves Cousteau. Foto verstrekt door Fabien Cousteau. 
Fabien Cousteau bracht de eerste dertig jaar van zijn leven in de buurt van zijn grootvader acques-Yves Cousteau door. Foto verstrekt door Fabien Cousteau.
PADI: En wat nog meer?
Fabien Cousteau: Hij was niet in eerste instantie een natuurbeschermer. Nieuwsgierigheid was hetgeen Jacques inspireerde. Zijn interesse ging uit naar filmen en hij vond het heerlijk om verhalen te vertellen. Als gevolg van een auto-ongeluk kon hij in zijn jonge jaren niet bij de Marine. Zwemmen deed hij als onderdeel van zijn revalidatie. In die tijd liet een vriend hem kennismaken met de onderwaterwereld en daar raakte hij door gefascineerd. In zijn ogen kon je aflezen “kijk eens wat een wondere wereld dit is” en dat wilde hij delen met de rest van de wereld.
PADI: Hoe zag het duiken er toentertijd uit?
Fabien Cousteau: Toen ik leerde duiken, hadden we geen trimvest of iets wat daar op lijkt. Het was gewoon wij en het water. Mijn vader is de oudste actieve duiker, en hij heeft PADI-brevet nummer 002. Mij opa hielp PADI op te starten. Hij had brevetnummer 001.
Een verdieping van Fabien Cousteau
PADI: Hoe ziet een dag uit het leven van een Cousteau eruit?
Fabien Cousteau: Ik trek mijn broek en mijn natpak aan. Net als ieder ander. Ik word wakker als ieder ander. Ik probeer om eerst koffie te nemen – ik ben gek op goede koffie. Vervolgens kom ik mijn dag door met het vervullen van zoveel mogelijk taken. Dan ga ik slapen, uitgeput maar klaar om de volgende dag weer wakker te worden en hetzelfde te doen.
PADI: Hoe voelt het om de erfenis van je opa, pleitbezorger zijn voor de zee, voort te zetten?
Fabien Cousteau: Er werd nooit druk op me uitgeoefend. Het werd niet van me verwacht. Maar als je eenmaal met de wereld van de zee verknocht bent, is het onmogelijk om die de rug toe te keren… En het is iets waar de meeste mensen nooit de kans voor krijgen om te doen. Daarom is het naar mijn mening van enorm groot belang deze familietraditie en filosofie voort te zetten.
En ik vind het heerlijk. Ik ben verslaafd aan de zee.
PADI: Wat doe jij het liefst na de duik?
Fabien Cousteau: Ik vind het heerlijk om na de duik bij een kampvuur met elkaar te kletsen. De avonturen van die dag delen met de groep, met je duikbuddy’s en met je familie.
Zoals die van vandaag. We hebben twee Dives Against Debris-duiken gemaakt en hebben een record hoeveelheid afval uit zee gehaald. Het is geweldig om zoiets terug te kunnen doen – om de zee beter achter te kunnen laten dan we hem aantroffen – en om dat vervolgens met andere mensen die we liefhebben te kunnen delen.
Natuurbescherming en de familie Cousteau
PADI: Hoe denk je over plastic?
Fabien Cousteau:
Om mee te beginnen: de eerste stap om te voorkomen dat er plastic in zee terecht komt is door te stoppen met het gebruik van wegwerpplastic. Ik schrik er nog steeds van als ik hoor dat we materiaal dat 500 jaar meegaat eenmalig gebruiken.
Één expeditie ging dieper dan ooit tevoren, en het eerste dat we aantroffen was een chipszakje en Fanta…
PADI: Hoe zie jij de toekomst?
Fabien Cousteau: We moeten het niet alleen maar over problemen hebben; we moeten ook over oplossingen praten. Ik ben niet degene die de oplossing gaat vinden – iedereen moet daar naar op zoek gaan.
Voor jongeren bestaat het woord “onmogelijk” niet – en dat is mooi. Zij zijn degenen die oplossingen gaan creëren.
PADI: Heb je advies aan de lezers?
Fabien Cousteau: Bescherm de zee alsof jouw leven ervan afhangt – want dat is zo.
Wil je jouw eigen erfenis van de zee creëren?
Hier volgen enkele favoriete manieren om een duik te nemen in bescherming van de zee:
- Schrijf je in voor de Dive Against Debris-specialty of een andere specialty-cursus die over natuur- en milieubescherming gaat.
- Gebruik deze tips van onze PADI Blog over hoe jouw gebruik van wegwerpplastic te beperken.
- Word PADI Torchbearer voor de zee.