Bultrugwalvissen (Megaptera novaeangliae) zijn een van de mooiste en vriendelijkste walvissoorten van onze planeet. Je kunt deze vriendelijke reuzen op veel plekken te zien krijgen, en de mogelijkheid om met bultruggen te zwemmen komt verrassend vaak voor.
De wetenschappelijke naam ‘Megaptera‘ verwijst naar de grote borstvin, wat in feite het grootste ledemaat is van welk wezen in de natuur dan ook. De naam walvis kregen ze voor het eerst in New England. Een van de meest indrukwekkende eigenschappen van bultrugwalvissen is dat ze onderwater ‘zingen’. Ze stoten dan geluiden uit waarvan gedacht wordt dat ze bedoeld zijn om met andere walvissen te communiceren. Er wordt nu gedacht dat walvissen door het maken van deze geluiden proberen een partner te vinden om mee te paren of om hun territorium af te bakenen.
Bultrugwalvissen zijn migrerende dieren. Tijdens de poolzomer voeden ze zich met plankton en kleine visjes maar als de temperaturen beginnen te dalen, trekken ze door naar tropische zeeën om te paren en zich voort te planten.
Bultrugwalvissen zijn de enige baleinenwalvissen die volledig uit het water kunnen springen, ook wel uit het water breken genoemd. Ze laten ook een repertoire zien van ten minste 15 verschillende gedragingen aan de oppervlakte. Dat geeft ze de titel van meest acrobatische walvis.
De beste plekken om walvissen te spotten
De volgende plekken zijn de beste plekken ter wereld om bultrugwalvissen in hun natuurlijke habitat te zien.
Saguenay – St. Lawrence Marine Park, Québec
Dit zeereservaat is ingesteld om de meer dan 1.600 mariene soorten die er leven te beschermen en te ondersteunen, waaronder een residente populatie beluga-walvissen. Er zijn 13 soorten walvissen die dit zeereservaat aandoen om zich te voeden en om hun energiereserves op te bouwen voor de lange migratie die ze voor de boeg hebben. Er worden excursies georganiseerd met grote schepen, kleine rubberboten en zelfs met kajaks. Zoals altijd is het belangrijk de verplichte afstand van 200 meter/650 voet te bewaren als er bij de bultrugwalvissen wordt gezwommen. Zo worden de dieren niet verstoord.
Beste tijd van het jaar: juni t/m september.
Reijkjavík en Húsavík, IJsland
De walvistours starten elke dag (zolang het weer het toelaat) om 9:00, 13:00 en 17:00 uur. Zo’n excursie duurt ongeveer drie tot drieënhalf uur. De boten kijken uit naar verschillende soorten walvissen, van dwergvinvissen en bultrugwalvissen tot aan witsnuitdolfijnen, orka’s en bruinvissen. De tours zijn er het hele jaar door maar het hoogseizoen is tussen mei en augustus.
Beste tijd van het jaar: Mei t/m augustus
Baja Californië Sur, Mexico
De Zee van Cortez is een van de mooiste zeeën in de wereld. Deze zee staat bekend als het aquarium van Mexico vanwege de grote biodiversiteit die hier wordt aangetroffen. Cousteau noemde het ook wel “het aquarium van de wereld” en Steinbeck wijdde er een heel verhaal aan, waardoor een levenslange nieuwsgierigheid naar duikers werd uitgelokt om de schatten van de zee te ontdekken. Deze diepe golf van 25 miljoen jaar oud zit boordevol dieren en wordt beschouwd als een van de meest diverse zeeën op aarde.
Tussen december en april komen hier de walvissen bijeen om zich voort te planten en hun jongen te zogen. Op kleine boten word je vergezeld door lokale gidsen. Op slechts een paar honderd meter uit de kust zit je al tussen de walvissen. Dit is goed voor een onvergetelijke walvistour van een halve dag.
Beste tijd van het jaar: Januari t/m maart
Bahia De Banderas, Mexico
De op twee na grootste baai in Mexico, Bahia de Banderas, wordt omringd door prachtige bergen die bekend staan onder de naam Sierra Madre del Sur. Dit biedt de perfecte leefomgeving voor verschillende zeezoogdieren, en van december t/m april zijn de bultruggen in deze tropische wateren te vinden om te paren en zich voort te planten.
Vanaf de kant kun je de walvissen ook zien, maar de beste ervaring krijg je als je aan boord van een kleine boot stapt met een mariene bioloog aan boord. Je kunt dan veel dichter bij de walvissen komen en je hebt een onvergetelijke ervaring.
Walvissen spotten is nog maar een topje van de ijsberg als we het hebben over wateravonturen in Mexico. Er valt zoveel te zien en te ontdekken. Je zal je niet vervelen.
Beste tijd van het jaar: Januari t/m maart
Stille Oceaan, Colombia
De kust van Colombia aan de Stille Oceaan is een ideale plek om bultrugwalvissen te spotten omdat zowel de noordelijke als de zuidelijke populatie deze tropische wateren aandoen om zich voort te planten en hun jongen te zogen. Je kunt de walvissen vanaf het strand zien of met een kleine boot met een lokale gids meegaan. Wij raden aan om dat in Nuquí, Bahia Malaga, Buenaventura, Tumaco en Gorgona National Natural Park te doen.
Beste tijd van het jaar: Juni t/m oktober
Hermanus, Westkaap, Zuid-Afrika
Als je interesse hebt om in een episch onderwaterlandschap met grote dieren te duiken, dan ben je hier op de juiste plek.
Hoewel er niet echt een beste tijd is om walvissen te spotten, starten de excursies hier in de ochtend. Ze duren gemiddeld twee uur. In Zuid-Afrika mogen boten de walvissen tot op 50 meter/165 voet naderen. Vervolgens kan het dier zelf beslissen om dichterbij te komen of in de diepte van de zee te verdwijnen. Een deskundige lokale gids zal de verschillende gedragingen die de walvissen vertonen uitleggen, zodat je elke beweging van deze zeereuzen zal leren waarderen.
Beste tijd van het jaar: Augustus t/m november
Kaikoura, Zuidereiland, Nieuw-Zeeland
Kaikoura is een plaatsje aan de oostkust van het Zuidereiland van Nieuw-Zeeland, een fascinerend land waar de bergen uitkomen in zee. Excursies duren ongeveer 3 uur. Er wordt gebruik gemaakt van moderne catamarans met motoren die onderwater zo min mogelijk geluid maken. De meest voorkomende soort bij Kaikoura is de potvis, naast de scholen dolfijnen. Maar bultruggen kunnen hier ook tijdens de migratie worden gezien.
Nieuw-Zeeland is een land vol verhalen waar de Maori-cultuur diep geworteld is. Tussen het verkennen van de onderwaterwereld in raden we je aan om ook wat cultuur op te snuiven van lokale tradities en erfgoed. De cultuur maakt net zoveel deel uit van de ervaring als het duiken in Nieuw-Zeeland.
Beste tijd van het jaar: Juni t/m juli
Disko Bay, Groenland
De koude wateren van Groenland zijn het thuis van 15 soorten walvissen, waaronder narwallen, beloega’s, en Groenlandse walvissen. Je kunt deze in de winter zien maar in de zomer worden veelal bultruggen, dwergvinvissen en vinvissen gezien. De excursies naar de walvissen duren vier uur, en de kapitein van de boot staat altijd in contact met de lokale vissers, die ze helpen bij het zoeken van de walvissen.
Beste tijd van het jaar: Juni t/m augustus
Maui, Hawaï
De bultruggen verschijnen hier in december in de kristalheldere wateren. De piek ligt echter medio januari. Je kunt ze direct vanaf het strand zien, op een paar kilometer afstand, maar we raden uiteraard aan om met een excursie onder begeleiding van een deskundige gids mee te gaan. In een paar uur tijd mag je deze walvissen tot zo’n 90 meter/100 yards benaderen. De meeste excursies gaan in de ochtend van start omdat er dan minder wind staat. In Maui is het mogelijk om per boot, kajak, kano met zijliggers of met een sup-board walvissen te spotten.
Beste tijd van het jaar: Medio januari t/m begin april
Marino Ballena National Park, Costa Rica
Bultruggen worden hier in twee seizoenen gezien: de walvissen van het noordelijk halfrond worden hier van december tot en met maart gezien, en die van het zuidelijk halfrond van begin juli tot eind oktober. De excursies in dit gebied duiren ongeveer 4 uur. Het wordt ook aanbevolen om Marino Ballena National Park, Isla Ballena (Walviseiland), Las Rocas Tres Hermanas (Three Sisters Rocks), Cavernas Ventanas (Windows Caves) en de Tómbolo van Punta Uvit te bezoeken. Hier krijg je de kans om dolfijnen te zien en er is een zeevogelreservaat.
Beste tijd van het jaar: augustus t/m oktober
Glacier Bay National Park, Alaska
Het onderwaterleven wordt hier beschermd dus je kan hier verwachten dat het overvloedig aanwezig is. De vulkanische origine van Hawaï en de geïsoleerde geografische locatie maken dat er hier vele duikopties zijn, en ook zwemmen met bultrugwalvissen is een uitstekende keuze.
Twee keer per dag worden er excursies vanuit Glacier Bay georganiseerd, ’s ochtends en aan het begin van de middag. Ze duren drie tot vier uur. De bultrugwalvissen arriveren vanuit de warme wateren van Hawaï, waar ze enkele maanden doorbrengen zonder te eten. De koude wateren van Alaska zijn echter rijk aan voedsel, en de walvissen brengen hier hun tijd door om vet aan te laten groeien voor de volgende migratie.
Beste tijd van het jaar: juni tot begin september
Hervey Bay, Australië
Bij het duiken in Australië zijn de duikavonturen eindeloos. Dit prachtige deel van de wereld bestaat niet alleen uit het Groot-Barrièrerif maar ook uit gigantische kelpwouden, scheepswrakken en een geweldige diversiteit aan onderwaterleven.
Jaarlijks houden zich in deze Australische wateren bultrugwalvissen op omdat Hervey Bay op de route van hun migratie ligt naar Antarctica. Hier kunnen ze hun jongen laten opgroeien zonder de aanwezigheid van roofdieren. Er zijn veel boten die excursies aanbieden om walvissen te spotten, die zo’n vier uur duren. Als speciale verrassing zijn deze boten vaak voorzien van een hydrofoon waardoor je naar het gezang van de walvissen kunt luisteren.
Beste tijd van het jaar: Medio juli t/m oktober
Wilhelmina Baai, Antarctisch schiereiland
Wilhelmina Baai is 24 kilometer/15 mijl lang. De zeer koude wateren zijn rijk aan kril, de microscopische schaaldieren die de walvissen die hier enkele maanden per jaar verblijven graag eten om aan te vetten. Bij de walvistochten wordt gebruik gemaakt van rubberboten. Het is mogelijk om bultrugwalvissen, dwergvinvissen, orka’s, luipaardzeeleeuwen en andere mariene dieren te zien.
Beste tijd van het jaar: Medio februari t/m maart
De beste plekken om te zwemmen met bultrugwalvissen
De volgende plekken zijn de beste plekken om bultrugwalvissen in hun natuurlijke habitat te zien.
Tonga, Polynesië
De bultrugwalvistour bestaat uit zes dagen op dit prachtige Polynesische eiland. Elke dag start deze om 9 uur ’s ochtends, waarbij wordt uitgekeken naar de bultruggen die in het gebied waar ze verblijven om zich voort te planeten en hun jongen te zogen. Een natuurkenner zal beoordelen of je met deze prachtige walvissen kunt zwemmen. En om ze niet te verstoren geldt er een maximum van vier gasten plus een lokale gids tegelijkertijd in het water. De boten keren in het begin van middag terug in Tonga.
Beste tijd van het jaar: Eind augustus tot begin oktober
Silver Bank, Dominicaanse Republiek
Silver Bank is een ondergelopen zandbank in de Atlantische Oceaan die een groot aantal bultrugwalvissen aantrekt. Naar schatting tussen de 5.000 en 7.000 walvissen doen dit gebied aan om jongen te krijgen en te zogen. De enige manier om van deze plek en de walvissen te genieten is door een week op een liveaboard door te brengen en met kleine rubberboten dichtbij de walvissen te komen. Silver Bank is een van de weinige plekken ter wereld waar je met deze walvissen kunt snorkelen. Het is zeer zeker een onvergetelijke ervaring.
Beste tijd van het jaar: januari t/m april
Réunion
Bultrugwalvissen migreren naar deze wateren om hun jongen ter wereld te brengen en zich voor te platen, voordat ze weer verder trekken naar Antarctica. Naast het observeren van deze dieren vanaf de boot, mag je hier ook met de bultruggen zwemmen zodat je fantastische foto’s en video’s kunt maken. Volgens de gedragscode dat er vier toeristen tegelijkertijd te water mogen zodat de walvissen niet worden verstoord. Bovendien moeten de excursies door een deskundige gids worden begeleid.
Beste tijd van het jaar: Medio augustus tot medio september
De beste plekken om te duiken met bultrugwalvissen
In het algemeen is duiken met walvissen niet toegestaan. De bellen die duikers uitblazen kunnen door de walvissen als teken van agressie of gevaar worden ervaren. Zij kunnen zelf namelijk ook bellen blazen vanuit hun blaasgat. Deze regel geldt ook om het verstoren van de walvissen in hun broedgebied te beperken.
Gedragscode
Wij adviseren altijd de gedragscode te volgen bij het maken van een excursie naar bultrugwalvissen. Dat is de beste manier om deze vriendelijke reuzen te respecteren. We raden aan het bedrijf dat de walvistochten organiseert te controleren of deze een vergunning heeft. Het beste is om gebruik te maken van eco-vriendelijke bedrijven. Dan ben je verzekerd van de best mogelijke ervaring in de wetenschap dat de walvissen en de omgeving worden gerespecteerd.
Veel gestelde vragen over bultrugwalvissen
Nieuwsgierig geworden naar meer informatie over bultrugwalvissen? Hier zijn de antwoorden op de meest gestelde vragen over deze vriendelijke reuzen.
Hoe groot is een bultrugwalvis?
Bultrugwalvissen hebben een lichaamslengte dat varieert tussen 15 en 19 meter (48 en 62,5 voet).
Hoeveel weegt een bultrugwalvis?
Ze kunnen wel 36.000 kilo (40 ton) wegen. De vrouwtjes zijn meestal zwaarder dan de mannetjes.
Hoe lang is de drachtperiode (zwangerschap) van bultrugwalvissen?
Die duurt tussen de 10 en 12 maanden.
Hoeveel weegt een baby-bultrug bij de geboorte?
Bij de geboorte meet een kalf tussen de 3 en 4,5 meter (10 en 15 voet) en weegt rond de 1.360 kilo (1,5 ton). Dit is een derde van de lengte van het lichaam van de moeder of dezelfde lengte als een van haar vinnen.
Hoe oud kunnen bultrugwalvissen worden?
Hun levensverwachting is ongeveer 50 tot 80 jaar.
Wat eet een bultrugwalvis?
Deze walvissen kunnen per dag wel 1.800 kilo (2 ton) aan plankton en kleine vissen zoals haring eten.
Hoe vaak moeten bultrugwalvissen eten?
Normaal gesproken voeden walvissen zich in overvloed als ze in de koude wateren bij de polen verblijven. Hun methode om aan voedsel te komen is indrukwekkend. Het wordt ook wel ‘netbubbelen’ genoemd. Met deze techniek maken meerdere walvissen een net van belletjes om de vissen mee te omringen; vervolgens zwemmen ze met open bek de cirkel in. In de winter, als ze de warme tropische wateren bereiken om zich voort te planten, eten ze doorgaans niet. Ze overleven dankzij het vet dat zich in hun lichaam tijdens het verblijf in de koude wateren heeft opgehoopt.
Hoeveel bultrugwalvissen zijn er nog in de wereld?
Op dit moment leven er zo’n 80.000 bultrugwalvissen in onze wereldzeeën.
Zijn bultrugwalvissen een bedreigde diersoort?
Nee. Hun status is nu in de categorie ‘LC (Least Concern) ofwel beperkt zorgelijk, volgens de IUCN, en hun populatie neemt toe.
Hoe snel kan een bultrugwalvis zwemmen?
Doorgaans zwemmen bultrugwalvissen 4,8 tot 14 kilometer (3 tot 9 mijl) per uur. Als er echter gevaar dreigt, kunnen ze een snelheid van 26,5 kilometer (16,5 mijl) per uur bereiken.
Wat voor geluid maakt een bultrugwalvis?
Luister hier naar het gezang van de bultrugwalvis. Alleen de mannetjes zingen. De vrouwtjes kunnen echter ook met geluiden communiceren. De communicatie tussen een moeder en haar kalf is bijvoorbeeld zeer stek. Ze kunnen elkaar herkennen aan hun geluid.
Waar kun je bultrugwalvissen aantreffen?
Bultrugwalvissen komen in alle wereldzeeën voor. Neem een kijkje bij hun verspreiding op de plattegrond.
CREDITS
Dit artikel is geschreven door Mario Passoni, een mariene bioloog die betrokken is bij meerdere projecten voor bescherming van de wereldzeeën en bij educatie. Speciale dank gaat uit naar Wayne Sentman van Oceanic Society en naar Thalia Martinez.