Onder het wateroppervlak van onze wereldzeeën bevindt zich een mysterieus dierenrijk, van de kleinste zooplankton tot aan de kolossale reuzen van onze aarde. Er zijn mooie zeedieren, schattige zeedieren, en niet te vergeten een paar griezelige zeedieren. We weten echter nog steeds minder van de zee dan van de maan.
Wetenschappers moeten wellicht nog meer onderzoek doen, maar blijf in de tussentijd lezen voor antwoorden op een van de topvragen van het internet over het onderwaterleven, zoals “Hoeveel dieren zijn er in de oceaan?”, “Welk dier leeft het diepst in zee?”, en “Wat is het meest giftige zeedier?”
Hoe overleven dieren in zee?
Zeedieren zijn in lichaam en gedrag zodanig geëvolueerd dat ze onder de zware omstandigheden in zee kunnen overleven. Sommige indrukwekkende aanpassingen van zeedieren zijn bijvoorbeeld:
- Anti-vries in het bloed.
- Lichaamsfuncties die zich aanpassen aan het zoutgehalte.
- Bioluminescentie om prooien of voortplantingspartners te lokken.
- Epische migraties.
- De sterkste natuurlijke “rotslijm“.
- Gif en camouflage als verdedigingsmiddel.
Hoeveel dieren zijn er in de zeeën?
Wetenschappers schatten dat er zo’n 2,2 miljoen soorten zeedieren en -planten bestaan maar er zijn er nog geen 250.000 op naam gebracht. Feitelijk ligt ruim 80% van onze wereldzeeën nog te wachten om ontdekt te worden. Een ding dat we zeker weten is dat het zeeleven in aantal in een alarmerend tempo afneemt en dat we nu in actie moeten komen om ze te beschermen.
Tot welke diepte kunnen zeedieren leven?
De meeste zeedieren leven in de zone waar nog zonlicht doordringt – de epipelagische zone, tot een diepte van 200 meter (650 voet). Sommige dieren duiken echter nog dieper op zoek naar voedsel. De recordhouders zijn de dofijnen van Cuvier, die een diepte tot bijna 3.000 meter (9800 voet) hebben bereikt. De diepste diepzeedieren (die niet verrassend ook de meest vreemd uitziende zeedieren zijn) leven in de oceaantroggen, duizenden kilometers diep.
Kunnen alle zeedieren zwemmen?
Sommige zeedieren, zoals de zeilvis kan zeer zeker een snelheidsrecord verbreken als het om zwemmen gaat. Andere soorten kunnen wel zwemmen maar niet heel goed, zoals zeepaardjes of kogelvissen. En er zijn soorten die alleen over de zeebodem kunnen “lopen”, zoals krabben, zeesterren, en bepaalde vleermuisvissen.
Hoe communiceren zeedieren met elkaar?
Zeedieren communiceren op verschillende manieren, van sociaal gedrag en paargedrag tot aan het waarschuwen dat er gevaar dreigt, via:
- Geluid: Walvissen “zingen”, dolfijnen maken klik- en fluitgeluiden, kreeftachtigen trommelen met hun klauwen, vissen kunnen zelfs “knarsen” met hun vinnen.
- Visuele signalen: Veranderen van vorm, grootte, kleur of postuur – sepia’s zijn daar een mooi voorbeeld van.
- Elektrische signalen: Uniek voor waterleven, zoals elektrische roggen en alen.
- Chemicaliën loslaten: Feromonen (tussen dezelfde soort) of allelochemicaliën (bij andere soorten).
Moeten zeedieren water drinken?
Elk levend wezen heeft water nodig om te overleven. De meeste waterdieren, zoals zeezoogdieren en zoetwatervissen, kunnen water absorberen via voedsel of via osmose. Zoutwatervissen moeten echter zeewater drinken om gehydrateerd te blijven, en hun lichaam filtert het teveel aan zout dan weer uit.
Kunnen zeedieren verdrinken?
Zeezoogdieren zoals dolfijnen en zeehonden, hebben lucht nodig om te ademen. Helaas verdrinken veel van deze dieren als ze onderwater vast komen te zitten in visnetten. Aan de andere kant is het zo dat, hoewel vissen technisch gezien niet kunnen verdrinken, veel soorten (waaronder haaien) wel water langs hun kieuwen nodig hebben om te kunnen ademen. Om die reden moeten ze blijven zwemmen om te voorkomen dat ze stikken.
Hoe wordt angst voor zeedieren genoemd?
- Thalassofobie = een fobie voor de zee (en alles wat daarin leeft).
- Aquafobie = een bredere angst voor water.
- Nyctofobie = angst voor donkere ruimten.
- Ichthyofobie = angst voor vissen.
- Galeofobie = angst voor haaien.
- Ostraconofobie = angst voor krab- en kreeftachtigen of schelp- en schaaldieren.
Moeten zeedieren poepen?
Zeedieren moeten ook poepen – en dat is essentieel voor de voedselketen en stikstofbezinking. Wezens als walvissen, zeehonden, zeeschildpadden en vissen met graat doen het op een traditionele manier. Sommige soorten doen het echter op een andere manier. Kwallen en koralen bijvoorbeeld, “troepen” aangezien er maar een weg in (en uit) hun maag is, terwijl sponzen zich voeden en poepen via hun poriën.
Hebben zeedieren zonlicht nodig?
Veel onderwaterwezens kunnen niet zonder zonlicht. De zon zorgt niet alleen voor licht maar het zonlicht is ook nodig voor de groei van plankton, dat aan het begin van de voedselketen staat. Daarentegen hebben diepzeedieren zich aangepast aan het leven in de duisternis. Zonder zonlicht maken ze energie aan uit chemische bronnen zoals door hydrothermale ventilatie of uit het karkas van een walvis.
Hoe slapen zeedieren?
Waterdieren slapen niet zoals wij dat doen. De meeste waterdieren komen in een soort staat van rust, waarbij hun metabolische activiteit wordt verlaagd terwijl ze nog steeds alert zijn op gevaar.
- Vissen kunnen in die ruststaat drijven, of zichzelf in het zand ingraven, of een cocon om zich heen maken.
- Dolfijnen en walvissen moeten wakker blijven om aan de oppervlakte adem te halen. Deze dieren rusten met de helft van hun hersenen per keer.
- Walrussen zekeren zich met hun slagtanden vast aan het ijs.
- Sommige haaien zwemmen tegen de stroming in om het “ademhalen” in ruststand makkelijker te maken.
Houden zeedieren een winterslaap?
Wanneer de temperatuur daalt, vallen veel zeedieren in een diepere ruststand of ze migreren naar warmere wateren. Er is maar één vis die echt een winterslaap houdt: de Antarctische harpagifer.
Waarom zijn zeedieren zo belangrijk?
Wij hebben de zeeën nodig om te kunnen overleven. De zee genereert ruim 50 procent van onze zuurstof, absorbeert 25 procent van de uitstoot van koolstof, en helpt de temperatuur aan land te reguleren. Daarnaast is duurzaam voedsel uit zee voor veel gemeenschappen een belangrijke voedselbron en inkomstenbron. De wereldzeeën kunnen dan worden bedreigd, maar de Torchbearer-gemeenschap leidt een krachtige beweging om lokaal in actie te komen voor wereldwijde impact.
Enkele snelle weetjes:
Welk dier komt het meest voor in zee? Kril, die komen alleen al in de Zuidelijke zeeën in talloze aantallen voor.
Welk dier komt het minst voor in zee? De Californische bruinvis – daar zijn er nog maar 10 van over.
Wat is het kleinste zeedier? Zooplankton (die zijn microscopisch klein).
Wat is het grootste zeedier? De blauwe vinvis; die kan wel 30 meter (100 voet) lang worden.
Wat is het gevaarlijkste zeedier? De Australische zeewesp – het gif van deze kwal is binnen enkele minuten dodelijk.
Wat is het slimste zeedier? Dolfijnen, dat worden ook wel de hersenen van de zee genoemd.
Feiten over jouw lievelingszeedieren
Bekijk onze blogs over zeeleven voor meer antwoorden op vragen over verschillende soorten zeedieren, zoals:
- Zijn kwallen onsterflijk?
- Kunnen dolfijnen onderwater ademhalen?
- Wat is het verschil tussen een zeehond en een zeeleeuw?
- Worden mannelijke zeepaardjes zwanger?
- Hoe veranderen octopussen van kleur?
- Hoe oud kan een haai worden?
- Hoe snel kan een pijlinktvis zwemmen?
- Wat is koraalverbleking en waarom gebeurt dat?
Meer leren over het onderwaterleven?
Als je meer wilt weten over de dieren van de zee, en over hun gedrag, relaties, habitats en hoe dingen gaan in vergelijking tot aan land, schrijf je dan in voor de cursus PADI Underwater Naturalist om een dieper doel te geven aan jouw volgende duikavontuur.