Ik dobberde op en neer in het kristalheldere blauwe water, keek om me heen om mijn buddy’s te zoeken, stak vervolgens mijn arm omhoog en drukte de ontluchtingsknop in. Het was de eerste keer in tien jaar tijd dat ik weer een serieuze duik ging maken en de adrenaline gierde door mijn lijf.
De lucht schoot uit mijn trimvest en ik ging maar een paar centimeter naar beneden. Het wateroppervlak bevond zich zo ongeveer ter hoogte van mijn wenkbrauwen. Ik ademde helemaal uit en bedacht me dat ik misschien wat extra lood in mijn vest had moeten stoppen. Ik drukte weer op de ontluchtingsknop. Deze keer ging ik wel onder en de grote blauwe wereld ontvouwde zich voor mijn ogen.
Voor me lag de Zwitserse Kaas (in Spanje), een massieve rotsformatie met gaten erin die op Emmenthaler-kaas lijken. Naarmate we dieper gingen, maakten kleine zwarte juffervisjes met helder gekleurde staartjes de weg vrij voor een op de loer liggend roofdier. De Divemaster scheen er met zijn lamp op. Het was een vervaarlijk uitziende murene.
De groep duikers zwom in het rond. Ik probeerde niet teveel met mijn vinnen te wapperen en mijn armen niet teveel te bewegen. Ik moest denken aan de Divemaster van mijn allereerste duikcursus in de Rode Zee, die zijn armen op een elegante manier gevouwen voor zijn borst hield en moeiteloos door het water gleed, hij kon perfect uittrimmen en hoefde maar af en toe een vinslag te maken. Op zulke momenten realiseer ik me wat ‘go with the flow’ betekent: je gewoon mee laten voeren.
Die eerste keer na tien jaar weer te water gaan wakkerde mijn enthousiasme weer aan om zo snel mogelijk weer meer van de onderwaterwereld te gaan ontdekken. Maar misschien is wat deze duik wel nog meer weergaf was dat ik me vooraf had verdiept in wat ik in dit gebied kon verwachten, niet alleen op de duikstek zelf.
De Zwitserse Kaas is een van de beste duikstekken in het zeereservaat Llevant op Mallorca, voor de noordoostelijke kust van dit druk bezochte Mediterrane eiland. Door de beschutte baaien, velden met Posidonia-zeegras en de zachte koralen kun je hier zeenaalden, barbelen, brasems, goudgestreepte zeebrasems, schriftbaarzen, lipvissen en tandbaarzen te zien krijgen.
Na gedoken te hebben op het Groot-Barrièrerif en in Zuid-Oost Azië, trok ik de verkeerde conclusie dat duiken in de Middellandse Zee, een van de meest overbeviste en bevaren zeeën, wat duiken betreft niet zoveel meer te bieden had.
In het jaar 2007 zag de visserijbond Cala Rajada in dat bescherming van dit 11.000 hectare (27.000 acre) grote gebied tegen industriële activiteiten de visstand feitelijk zou verbeteren, met meer en grotere soorten, in plaats van dat dit de vissers van hun middelen van bestaan zou beroven. Toerisme, duiken en pleziervaart is toegenomen, want mensen trekken graag naar de mooie omgeving en natuur die je hier aantreft. Het is een van de talrijke oases in een door de mens zelf aangelegde zeewoestijn.
Wat zorgen baart is dat, ondanks de beschermde status, veel zeereservaten in de Middellandse Zee niet worden beschermd. Vooral vissers die met trawlers uitvaren, een van de meest beschadigende vormen van visserij, die als een bulldozer alles wat op hun pad komt van de zeebodem afscheppen, is in deze kwetsbare gebieden wijdverbreid, zelfs vlak voor de kust.
Een van de soorten in de Middellandse Zee die hier het meest door geraakt worden zijn de engelhaaien. Ooit kwam deze haaiensoort overal in de Europese zeeën voor. Nu worden ze in Europese wateren ernstig in hun voortbestaan bedreigd en zijn ze op het punt van uitsterven.
Nieuwe gegevensverzamelingen van vaartuigen wijzen uit dat de Spaanse zeereservaten vorig jaar te maken hadden met 178.223 uur visserij met trawlers die de zeebodem afschrapen, met in enkele gebieden, waaronder het kanaal van Menorca – op een paar honderd kilometer afstand van Llevant, tienduizenden uren van trawlervisserij werd genoteerd.
Landen als Spanje hebben plechtig beloofd om in 2030 30% van hun wateren als zeereservaat te hebben beschermd. Hoewel dit er op papier goed uitziet, schetst de werkelijkheid een heel ander plaatje.
Als duikers weten we als geen ander dat gezonde zeeën cruciaal zijn voor ons eigen welzijn. Wij zien uit de eerste hand wat voor prachtige schoonheid en waarde zich in het onderwaterleven bevindt. Dus laten we er diep in duiken – verdiep je er zowel letterlijk als figuurlijk in. Zorg dat we begrijpen wat er in en om het water waar we in duiken gebeurt, zodat we onze stem kunnen gebruiken om de plekken waar we zo gek op zijn te beschermen, en vechten voor de plekken waar dat nog moet gebeuren.
In Europa beschikken onze leiders over de macht om trawlervisserij te stoppen, en dat zou moeten beginnen met een onmiddellijk verbod op vissen in zeereservaten en kustgebieden. Als je deze destructieve praktijken graag tot een einde ziet komen, en wil dat onze zeeën worden beschermd, teken dan hier de petitie.
Dit artikel is geschreven door Gina Lovett, Environmental Initiatives Manager, Patagonia EMEA.